Kocaavşar Köyünün, Yönetimi Ve Muhtarları

[TurkmenCopur]

KOCAAVŞAR KÖYÜNÜN, YÖNETİMİ VE MUHTARLARI

1 — YÖNETİM

a) Tanzimat'tan (1839) Önceki Yönetim:

Kocaavşar Köyü kuruluşundan itibaren 1839 tarihine kadar, "Biga Müstakil Sancağı'nın Balya Tımarı'na bağlı olmuştur. Balya Tımarı'nın merkezi de, Alidemirci Köyü idi. Asırlarca, Tımar Ağalarının Kocaavşardaki temsilcileri olan Hacı Ömer Ağa Ailesi bu köyü yönetmiştir. Bu aile de Avşarlı olup Kocaavşarı kuran Avşar Toplumunun beyleridir. 1839 öncesi dönemde köy halkının hükümetle olan güvenlik, askerlik ve vergi gibi her türlü ilişkileri, bu ağalar tarafından düzenlenmiştir. Halk, ağalara karşı Ağalar da hükümete karşı sorumlu olmuşlardır.

b) 1839 — 1864 Döneminde Kocaavşarın Yönetimi:

1839 da Tanzimatın ilaniyle, Tımar teşkilatı kaldırılınca, Ağaların yetkileri de sınırlandı. Böylelikle Kocaavşar Köyü de, Halk'ın seçtiği ayan ve ihtiyar heyetleri tarafından yönetilmeğe başlandı, ancak O devirdeki seçim, halkın genel oy'u ile değil, köyün ileri gelen ağalarının münasip görmeleri şeklinde oluyordu. Bu şekilde seçilen ayan ve İhtiyar heyetleri de ağa takımımn menfaatları doğrultusunda çakşırlardı.

Tanzimat hareketiyle Miri (Beylik) toprak sistemi de yavaş yavaş değişti. Toprağın, işleyenlere aid olduğu esası yerleşti. 1845 ve 1847 yıllarında başlayan bu değişim, 1858 tarihli (Arazi Kanunnamesi) ile toprakta, özel mülkiyet esasının temelleri atıldı.
İşte bu yıllarda Kocaavşar arazisi de, halk arasında hala anılan (Urgancılar) arazi ölçme ve yazma memurları tarafından karış karış ölçülerek halka taksim edildi. Kocaavşar ovasında Tımar Ağalarına ait arazi halk'a taksim edilirken Onlara da, eşit oranda arazi verildi. (Senet-i Hakani) denilen tapu senetleri de toprak sahiplerine bu yıllarda verildi.

1839 — 1864 döneminde Hacı Ömer Ağa ailesinin, Kocaavşar halkı ile ayan ve İhtiyar heyetleri üzerinde söz sahibi olma yetkisi ve baskısı, Mehmet Ağa'nın vefat tarihi olan 1864 yılma kadar devam etti.

Burada Hacı Ömer Ağa ailesinin son temsilcisi Mehmet Ağa'nın, fakir halk'a yaptığı haksızlıklara bir misal vermek yerinde olacaktır:

"Kuşhasan ev yaptırmak için taş hazırlamış. Ancak evini yaptıramadan vefat edivermiş. Kucağındaki bebeği ile dul kalan genç eşi Fatma kadın da kocaya gitmiş. Kuşhasan'ın hazırladığı taşlan da Ağa, kendi inşaatına taşıtmış. Bu olaya çok üzülen Fatma kadın"...nahha ne deyim, yaptığı konak baykuş yuvası olsun!" diye beddua etmiş. Bu olayı Kuşhasan ailesinin torunları hala unutmamışlardır.
Gerçekten, olayın üzerinden tam yüzyıl geçtikten sonra ağaların konaklan sahipsiz kalmış, virane olmuştu (1922).

Hacı Ömer Oğ. Mehmet Ağanın Vefatı:

Ahmet Vefik Paşa "Anadolu Islahat Müfettişliği" görevi Ue Balıkesire geldiğinde, yönetim'e dair bUgUer almak maksadıyla köylerin ağalarını huzuruna çağırmış, iyi hesap veremeyenleri cezalandırmış. Kocaavşar'ın ağası Mehmet Ağa da, cezalanmak korkusundan, Bahkesir yolunda (Karayer mevkiinde) aniden ölüvermiş (1864).

c) 1864 —1884 Döneminde Kocaavşar Köyünün Yönetimi:

1864, Hacı Ömer Oğlu Mehmet Ağanın vefat tarihi, yani ağa baskısının son'a erdiği tarihtir. 1884 de, köyün yöneticilerini halkın seçmeğe başladığı tarihtir. Bu yirmi yıllık dönem'de Kocaavşar'ı yöneten muhtarların adlan ile hizmet sürelerini kesin olarak tesbit etmek mümkün olamamıştır. Çünkü belge mevcut değildir. Ancak şu husus bir gerçek'tir ki, Bu dönemde ayanlık yapmış olanların, "Ayanoğulları" ailesiyle "Kocaayanoğulları" ailesinden olan kişilerdir, özellikle Ayanoğlu Mustafa (Sanayan)nın yıllarca muhtarlık (Ayanlık) yaptığı biliniyor. O zat, Mustafa Kayıhan'ın dedesidir.
Ayanoğulları ailesinden, daha sonraki yıllarda da muhtarlık yapmış ve köyün siyasetinde etkin olmuş kişiler çoktur.

d) 1884 — 1984 Döneminde Kocaavşar'ın Yönetimi:

Bu dönemde Kocaavşar'ı yönetenler nisbeten halkın çoğunluğu tarafından seçilmişlerdir, özellikle 1926 dan bu yana demokratik seçim usulü gelişmiştir. Bu dönemin ilk muhtarı, 1884 te seçUen Veli Efendi'dir (1853 — 1918).
Veli Efendi Kocaavşar'da yönetimde, tarım'da (tohum ineme'de), hayvancılıkta ve çiftçi mallarını koruma yönteminde yenilikler yapmış bir zattır.

Bu yüz yıllık dönemde, muhtarlık yapmış olanların üstesi aşağıdadır. Tarih sırasına göre tertiplenmiş olan listede, soyadı kanunundan öncekiler eski soyadlarıyla yazılmıştır.

Kaynakça
Kitap: KOCAAVŞAR KÖYÜ ve TARİHTE AVŞARLAR
Yazar: Muharrem Eren

[TurkmenCopur]

3 _ 1884 - 1984 YÜZ YILLIK DÖNEMDE KOCAAVŞAR KÖYÜ İMAM VE HATİPLERİ

İmam ve hatipler köy halkının manevi ve maddi kalkınmasında, eğitim hareketlerinde birinci derecede etkin olmuşlar ve olmaktadırlar. Özellikle Cumhuriyet Devri'nden önce imamlar, muhtarlardan öncelikte idi.

Hükümetten gelen yazılı emirlerde başlık:

"...köyü İmamlığına ve Muhtarlığına" şeklinde yazılırdı. Köylerden hükümete yazılan yazıların altında da önce, imamın daha sonra da muhtar ve azaların mühürleri basılırdı. (Bak, Kocaavşarın Tarihi Mühürleri) ve Bak, 1327 tarihli Müftülük Yazısı).

1884 — 1984 yılları arasındaki yüz yıllık dönemde, Kocaavşar Köyü İmamlarının listesi kesin olarak şöyle tesbit edildi:

— Hatipoğlu Hüseyin Efendi	1884 —	1908	25 yıl	(İmamlık ve hatiplik)
— Hatipoğlu Hüseyin Efendi	1910 —	1925	16 yıl	(Yalnız hatiplik)
— Tiryaki Oğ. Mehmet (Eren) Ef.	1909		1 yd	(İmamlık)
— Tiryaki Oğ. Mehmet (Eren) Ef.	1915 —	1918	4 yıl	(İmamlık)
— Tiryaki Oğ. Mehmet (Eren) Ef.	1923 —	1956	34 yıl	(İmamlık - Hatiplik)
— Molla Şakir Ef.	1919		1 yıl	(İmamlık)
— Mehmet Ali Polat Ef.	1920 —	1921	2 yıl	(İmamlık)
İKİNCİ CaMİ İMAMLARI
Muhammed Koç Ef.	1958—1969		11 yıl	(İmamlık ve Hatiplik)
Hafız Mustafa Kılıç	1970 — 1976		7 yıl	(İmamlık ve Hatiplik)
Hafız Nuri Uslu	1977 — 1986		10 yıl	(İmamlık ve Hatiplik)

1884- 1984 YÜZ YILLIK DÖNEMDE KOCAAVŞAR KÖYÜNÜN EN KIDEMLİ İMAMI MEHMET EREN EFENDİ (1875 — 1963)

Mehmet Eren Efendi Kocaavşar'ın Emiroğullan ailesindendir. Babası Tiryaki oğlu (Köse) Mahmut Ağadır. Tahsilini Bahkesir medreselerinde yapmış olan Mehmet Eren Efendi, öğretmen olduğu halde imamlığı tercih etmiştir. Beş yü meşrutiyet devrinde, 34 yıl da Cumhuriyet devrinde Kocaavşar köyü imamlığı yapmış olan Mehmet Eren, aynı zamanda köyün, para mutemetliğini ve katipliğini de resmen yapmıştır.

Eğitimci, Yönetici ve Yenilikler Yapan İmam:

Mehmet Eren Efendi hayatı boyunca
Kocaavşar'ın yönetim, eğitim ve hayır
işlerinde son derece etkin olmuştur. Hatta köyü yönetecek olarak, O nun tercihi doğrultusunda seçilmişlerdir.

Mehmet Eren Efendi Hutbelerinde:

daima yeniliği, ilmin ve fen'in son icatlarını anlatmağa çalışmıştır; batıl inançtan kınamıştır. Bir "Halk Eğitimcisi" olan Mehmet Eren Ef. Din ve ahlak eğitimi çalışmaları yanı sıra, köy kanunu uygulamalarını da yöneticilere öğretirdi.

KOCAAVŞAR KÖYÜ YÜZÜNCÜ YIL KÖY KONAĞI

Kocaavşar Köykonağı, Atatürk'ün doğumunun yüzüncü yılı hatırası olmak üzere, Balıkesir Toprak - İskan Müdürlüğü tarafından yaptırıldı.

2 Eylül 1980 tarihinde ihale edilen bina, 23 Kasım 1981 tarihinde hizmete girdi.
Kocaavşar Köykonağı'nın, A tipindeki projesi 160 metrekare alan'a oturtuldu. İçinde iki oda bir salon, bir çay ocağı ve bir de giriş vardır. Binanın kesif bedeli 2750000 TL., ihale bedeli 2676050 TL. ve maliyet bedeli ise, 2765568 TL. dır.
Kocaavşar Köykonağının bir fotoğrafı aşağıda görülmektedir.