KOCAAVŞAR "BİRİNCİ CAMİ VAKFI KİTAPLIĞI"NDAKİ KİTAPLAR (1/1/1985)
Sıra No. | Kitabın Adı | Müellifi, Mfiterdıni | Basıldığı Yer ve Tarih | Boyut'u ve Sayfa sayısı | Kitabın Gelişi |
1 — | Kuran-ı Hakim ve Meal-i Kerim | Hasan Basri Çan tay | Elif-Ofset | 23 X 16 cm. | Muharrem Eren Bağışı |
| 9 Baskı C. I | | İstan. 1976 | 472 Sayfa | |
2 — | " C.II | | | 23 X 16 cm. 408 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
3 — | " C.III | | | 23 X 16 cm. 374 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
4 — | Riyazüssaühin (Birinci Baskı) | İmam-ı Nevevi (Mehmet Emre) | Bedir Yayınevi, İst. 1974 | 24 X 16 cm. 1176 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
5 — | Tam izahlı Büyük islam İlmihali | Abdullah | Aydın Yayınları ist. 1966 | 24 X 16 cm. 872 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
| | Aydın | | | |
6 — | İtşad C. I | Muzaffer Ozak | Üçler Matbaası | 23 X 15 cm. 352 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
7 — | İrşad C. II | Muzaffer Ozak | Üçler Matbaası | 23 X 15 512 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
8 — | irşad C.III | Muzaffer Ozak | Üçler Matbaası | 23 X 15 760 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
9 — | Delail-i-Hayrat, Sevankıienvar | Muhammed Cezu li (Karadavud) | Bosnalı Matbaası. İst. 1887 | 25 X 15 cm. 818 Sayfa | Vakıf (?) |
10 — | Kur'an-ı-Kerim | Hattat Mehmet Hilmi Efendi | Kocaavşarda | 33 X 25 cm. 498 Sayfa | Hattat Mehmet Hilmi V. |
| (Yazma) | | Yazıldı (1866) | | |
11 — | Mearic-ün-Nü- | Muin-i, Miskin | Hattat: Esat Mustafa 1679 | 25 X 15 cm. 609 Sayfa | Hacı Yakub Ağa Zevcesi Esma H. Vakfı |
| büvve (Yazma) (Altıparmak) | El-Herevi | | | |
12 — | Muhammediye (Nesin, Yazma) | Yazı a Öğ. Mehmet Ef. (öl. 1451) | Hattat: Molla Şeref. 1688 | 27 X 18 cm. 528 Sayfa | Vakıf (?) |
13 — | İmad-el-İslam (Umde-dül-İslam tercümesi) (Yazma) | Şeyh Mevlana Abdülaziz.(Şeyh Abdürrahman | Yazan Hattat belli değil. | 27 X 18 cm. 528 Sayfa | Vakıf (?) |
| | Aksarayi 1380) | | | |
14 — | Büyük Dua Mecmuası. | Süleyman Ateş | Kılıç Kitab- | 19 X 13 cm. 184 Sayfa | Muharrem Eren Bağışı |
| | | evi, Ankara | | |
15 — Molla Cami | Abdülka. Akçiçek Sağlam Kitab- 23 X 16 cm. Müftülük. | | | | |
evi. 1981 1136 Sayfa | | | | | |
16 — | Riyazüssalihin | Mehmet Emre | Bedir Yayınevi 1974 | 24 X 16 cm. 1172 Sayfa | Müftülük |
17 — | Nur-ül-izah ve Tercümesi | Abdullah Aydın | Aydın Yayıne- | 24 X 15 cm. 200 Sayfa | Müftülük |
| | | evi, ist. 1980 | | |
18 — | Mecmaul adab | Sofuzade Seyid Hasan Hulusi | Salah Bilici Kitabevi 1979 | 23 X 16 cm. 424 Sayfa | Müftülük |
19 — | İslam İlmihali | A. Fikri Yavuz | Çile Yayınevi | 23 X 16 cm. 645 Sayfa | Müftülük |
| | | İstanbul 1983 | | |
20 — | İslam İlmihali | A. Hamdi Akseki | Gaye Matbaası Ankara. | 24 X 15 cm. 320 Sayfa | Müftülük |
21 — | İslamda Ahlak ve Manevi Vazifeler | Prof. Dr. İ. aah | Emel Matbaacılık 24 X 16 cm. 122 Sayfa | | • |
| | Çubukçu | | | |
22 — | Gafletten | Yaman Ankan | Uyanış Yayınevi. 1980 | 23 X 16 cm. 474 Sayfa | İsmail Polat |
| Kurtuluş C. I | | | | |
23 — | Gafletten | Yaman Ankan | Uyanış Yayınevi. 1980 | 474 Sayfa | İsmail Polat Bağışı. |
| Kurtuluş C. II | | | | |
KOCAAVŞAR KÖYÜ CİVARINDAKİ TARİHİ ESERLER'DEN KOCAKÖPRÜ:
4 — Kocaköprü; Kocaavşar Köyünün 2 km. kadar Kuzeyinde, Kocaçay üzerinde olup, kayalıtepe'nin Kuzey eteğinde vadi'nin, oldukça dar ve her yönden emniyetli yerinde yapılmıştır.
Kocaköprü'nün Niteliği (1984):
Kocaköprü; altıgen pirizma şeklinde, Pembemsi kesme taştan yapılmış üç ayak (lamba) Ue, iki başındaki duvarayak üzerine oturtulmuş olup, dört göz'dür. Uzunluğu 54 metre, genişliği 3,70 m. dir. Yüksekliği: 1872 yılından önceki yapılışında 4,40 m. iken, 1872 yılında 1,25 m, yükseltilerek 5, 65 metreye çıkarılmıştı. 1976 yılında yapılan esasb tamirinde de 2,35 m. daha yükseltilerek 8 m.ye çıkarıldı.
Koçaköprünün Yapılış ve Tamir Tarihleri:
Kocaköprü; Balya Kazası'nın Timar Ağası Hacı Yakub Ağa tarafından yaptırılmıştır. Ancak Hacı Yakub Ağanın yaptırdığı köprünün kitabesi mevcut değildir. Yaptırdığı köprü, vefatından bir süre sonra yıkılmıştı, O nun yerine, mütevellisi Hacı İsmail Ağa, buğünkü köprüyü yaptırmış bir de, kitabe yazdırmıştır.
Hacı İsmail Ağanın yaptırdığı köprünün tarihi de kesin olarak tespit edilemedi. Çünkü, dokuz beyitlik manzum kitabe'de tarih, ebcet hesabile düşürülmüş, bu kelimelerinde birkaç tanesi kırılmış. Bununla beraber kitabenin tamamı karine ile okunabilir. Köprünün yapılış tarihlerini biz şöyle tahmin edebiliriz:
— Hacı Yakub Ağa 1828 de vefat etti; Köprüyü vefatından önce yaptırdı.
— Hacı İsmail Ağanın yaptırdığı tarihi de şöyle tahmin edebiliriz:
Bu köprü de bir süre sonra yıkılmış olduğundan 1872 yılında yeniden yapıldığı, ikinci bir kitabede kesin olarak belirtilmiştir. Şu halde Hacı İsmail Ağa tarafından yaptınlışı, 1828, 1872 arasındadır.
— Hacı İsmail Ağa'nın Yazdırdığı Kitabe (9 beyitlik):
50) Hacı Yakub Ağa'nın mütevellisi Hacı İsmail Ağa'nın kabri, Alidemirci Köyündeki "Ağalar aile mezarlığında" yoktur. Bu sebeple O nun hakkında bilgi edinilemedi.
Ki hayrat sahibi ol Hac Yakub Ecel camı'n içüp göçdi cihandan Nice hayrat küşad itdi O sultan Sular coşdukda ol nehir içinde Kim ola (..), cümle ibadullah Mütevellisi İsmail Ağa hem Azm itdi O Şfi-ı Zat Hayrat-ı-Hakdan
(.. ) inşa-yı (..,)
(.. ) hitam-ı-Tarih olubdur
Kazada valilikle geçti ömri
Beka'ya irtihal eyledi devri
Bu nehir üzre bina kddı bir köpri
Harab bir halde kalmışdı eseri
Şita vaktinde alemler çekti bir zaman
Ki hab-ı-rahat itmeyib gece gündüz, (usri).
Hakdan oldu Selamet buldular alem mürurda (.)
Umar Mevla vere cennet'te kasri
Huda ihsan idüb verdi bu cisri.
Bu kitabe köprünün, dağ'dan taraftaki duvarındayken, 1976 yılında yapılan tamiri esnasında yerinden alınıp lamba'ya monte edilmiştir. Hem de akıntının kuvvetle çarptığı yönde ve düzeyde. Böylelikle O tarihi kitabe kısa zamanda silinmeğe mahkum edilmiştir.
Sonuç:
1) Bu tarihi kitabenin tamamı okunduktan sonra köprünün, yapılış tarihi meydana çıkacaktır.
2) Kocaköprünün üç adet tarihi kitabesi, korunmağa alınmalıdır.
3) Kocaköprü'nün yıkılmasına sebep olan sel baskılarının esas sebebi, sel sularının hızını kesen orman ve fundalıkların yok edilmesidir.
Kocaköprünün 1872 yılında yapılan Tamiri:
Hicri 1288 (1872) yılından birkaç yıl önce Kocadere'nin, normalin dışında taşmasıyla köprünün Köyden taraftaki lambası temelden yıkılmıştı. Dolayısıyla 4,40 m. yüksekliğindeki ahşap kısmını da sel sulan, sürükleyip götürmüş. Yıkılan lamba, 1288 (1872) yılında aynı taşlarla yeniden yapılmış ve öteki lambalarla birlikte, 1,25 m. daha yükseltilerek köprünün yüksekliği 5,65 m. ye çıkarılmıştır. Köprünün üst kısmı da yine ahşap yapılmıştır.
Köprünün bu defaki tamir masraflarını Sarfaklarlı Hacı Yusuf Efendi ödemişti. Ustalar ise:
Kocaavşarlı Ayan oğlu Mehmet Çavuş (dede), Kara Eyüp oğullarından Mehmet oğlu Eyüp usta ve Akbaşlı Abdullah usta'dır.
Yeniden yapılan lambaya (köprüayağına), bu defaki tamirini belirten şu kitabe yazılmıştır:
(HÜDA HAFAZA İDE VE DEM-İ TARİH: ZİLKADE 1288)
Kocaköprünün 1922 yılında Yapılan Tamiri:
1922 yılında, hareket halinde bulunan ordumuzun Kafkas Fırkasına (Tümeni'ne) bağlı bir piyade alayı, aynı yılın Sonbahar, Kış ve İlkbahar mevsimlerinde Kocaavşarda oturmuştu. Alay Komutan albay Ali Bey'in emri ile halkın ve alay'ın iş güçleri birleştirilerek, Kocaköprünün ahşap kısmı yeniden yapıldı.
Kocaköprünün, 1931 Yılmda Yapılan Tamiri:
Köprünün, 1931 yılında yine ahşap kısmı yeniden yapıldı. Bu seferki tamir masrafları, Kocaavşar halkı ile, komşu köylerin hayırseven insanlan tarafından karşılandı.
Bu seferki tamiri yapan ustalar:
Kocaavşarlı Kadir Özen, Süleyman Özsoy, Hüseyin Dağlı, Abdullah Eröz ve Hacıhüseyinköy'lü Mehmet ustadır.
Kocaköprünün 1953 ydmda Yapüan Tamiri: Kocaköprünün 1953 yılında yapılan tamiri, öncekilerden daha esaslı oldu:
Tamir işleri yine ahşap kısımlarda olmakla beraber ağaç kirişlerin yerine potrel demirler yerleştirildi. Onların üzerine de yine kalaslar döşendi. Köprünün yükü hafifletildi. Köprü daha sağlam ve daha biçimli hale getirildi. Köprünün bu seferki tamirinde delil olanların başında, Süleyman Özsoy vardı.
Hem usta hem de teşkilatçı olan Süleyman Özsoy'un defterinden bazı notlar almayı faydalı gördüm:
"Kocaköprünün 1953 teki tamirini köyümüzün ustaları yaptı. Eli keser tutan koştu, kimse ücret almadı. İmeceler dışında demir'e, çivi'ye harcanan 2150,77 Liranın 1223,10 lirasını Kocaavşarlı hayırsevenler, 937,65 lirasını da komşu köylerin hayırsevenleri bağışladı. Ayrıca, Balya belediyesi, toplam uzunluğu 14,50 m. olan üç adet 45 lik potrel verdi.
İstanbuldan satın alınan potreller ise:
Toplam uzunluğu 65 m. olan sekiz adet 20 lik potrel, ile 1,80 m. lik bir adet 30 luk potrel'dir.
Kocaköprünün 1976 yılında yapüan esaslı Tamiri:
1967 yılının Şubat ayı'nda vukua gelen sürekli yağmurlar ile birlikte dağlardaki karların birden erimesi neticesinde kocaçay vadisi sel sularıyla birdenbire doldu. Su seviyesi, o yıllara gelinceye kadar görülmemiş halde yükseldi. Kocaavşar Ovası da bir göl olmuştu.
İşte o büyük sel baskını 5,65 m. yüksekliğindeki köprünün döşeme kısmını, o büyük potrellerle birlikte sürükleyip götürdü. Köprünün ayaklan dikildi kaldı. Bu felaketten sonra Kocaköprü, dokuz sene kullanılamaz halde kaldı.
Kocaköprünün tekrar tamiri için ilk girişimi Mehmet Ali Kurt yaptı:
Bayındırlık Bakanlığına kadar müracaat ederek projeler yaptırdı.
Ancak tamir işini, 1976 yılında Y.S.E. gerçekleştirdi. Köprünün bu seferki tamiri daha esaslı oldu.
Kocaköprü'nün:
yüksekliği sekiz metreye çıkarılmış; döşemesi, 38 lik 45 lik potreller üzerine betonarme hasır yapılmış; korkulukları da kuvvetli profil demirlerle tamamlanmıştır.
Kocaköprünün bu (1976 ydı) tamirini; Y.S.E nin Balıkesir Şubesi Müdürü Mühendis Mehmet Çakar, Köprücülük Şefi Fuat Ersan ve taşaron kuyualan köyünden Niyazi Bozdağ'lar yapmışlardır. Demir-doğrama ve kaynak işlerini de büyük gayret ve ustalıkla başaran, Kocaavşarlı Ahmet oğlu irfan Özen Usta'dır.
Kocaköprü'nün 1976 yılındaki tamirini belirten kitabe de şöyledir: (Yönet: Fuat Ersan Yapan: N. Bozdağ 8-25-1976)
Kitabe'nin tarih rakamı, yirmibeşinci ay'ı ifade etmektedir. Bu yanlışlığın düzeltilmesi gerekir (Yanlışlığın düzeltilmesi ile, Köprünün tarihiilk kitabesi'nin tamamının okunması ve de korunmağa alınması'ınn gerektiğini Balıkesir Valilik Makamına 6/7/1984 tarih ve 13803 kayıt numaralı dilekçe ile arzetmiştim).
Tarihi Kocaköprü'nün dokuzbeyitlik ilk kitabesini okumak için 27/5/ 1984 Pazar gün'ü oraya gittim. Öğretmen İbrahim Erol ile emekli öğretmen İbrahim Arda kitabe'nin bulunduğu lamba'ya yukardan ve aşağıdan merdivenler kurarak tırmandılar. İbrahim Erol yazılan okunur hale getirdi. Ben de dürbünle okudum. (Bak: Aşağıdaki fotoğraf).
Ecdat yadigan olan kitabe'yi açıklığa kavuşturmak yolunda gösterdikleri fedakarlıktan dolayı İbrahim Erol ile İbrahim Arda'ya teşekkürlerimi arzetmeği borç bilirim.
HACI YAKUB AĞA
HACI YAKUB AĞA; (Vefatı, 1828) Merkezi Alidemirci köyü olan, Balya Kazasının Timar Ağası idi Kocaköprü'nün kitabesinde:
"Kazada valilikle geçti ömri" denmektedir. Çok hayırsever bir zat olan Hacı Yakub Ağa, Koca köprüden başka Alidemirci Köyü camii ve daha sayısını tespit edemediğimiz çok hayır eserleri (vakıflar) bırakmıştır. Zevcesi Esma Hatun da Kocaavşar Köyü Camii kitablığma (Mearic-ün-Nübüvve) adlı elyazması eseri vakfetmiştir.
Hacı Yakub Ağa'nın hatırasına hürmeten, yaptırdığı Alidemirci köyü camiinin kitabesiyle, camiin bitişiğindeki aile mezarlığında bulunan kabri'nin kitabesini buraya yazmayı münasip gördük.