1526 yılında birlikte yazılan nahiyelerden olan Aladinek ve Arabana bu tarihte 14 köy bağlıdır. Bunlardan 7'si Aladinek Nahiyesi'ne, 7'si de Araban Nahiyesi'ne bağlıdır. 1563'te Araban Nahiyesi'nin kaydının olmadığı, Aladinek Nahiyesi'nin tek olarak yazıldığı görülmekte ve nahiyenin 8 köyü bulunmaktadır. Araban Nahiyesi sonradan Birecik Livası'na bağlı Rumkale Kazası'na bağlanmıştır. 1526 yılında bu nahiyelerle ilgili kayıt şu şekildedir. "Nahiye-i Aladinek maa Araban tabi-i Dulkadriye" buradaki Duikadriye tabiri yerine diğer nahiyelerde "Tabi-i Kaza-i Maraş veya Tabi-i Liua-i Maraş " kayıtlarının bulunması bölgede 1526'da Osmanlı idari düzeninin tam olarak oturmadığını göstermektedir.
Tablo XIX: Aladinek - Araban Nahiyesi Vergi Nüfusu
Aladinek -Araban Nahiyesi 1526 | 1 | |||
563 | ||||
No | Köyler | Hane | Mücerred | Nefer |
1 | Aladinek | 0 | 0 | 142 |
2 | Ardıl | 76 | 6 | |
3 | Bağırcanlu nam-ı diğer Karacalu | 0 | 0 | |
4 | Bedreddin | 0 | 0 | |
5 | Bel Pınar | - | 55 | |
6 | Bil Fahreddin | 0 | 0 | |
7 | Çakırca Ağıl | 0 | ||
8 | Çepni | 0 | 0 | - |
9 | Dağdancık | 11 | ||
10 | Derbisan | 6 | 0 | |
11 | Harmancık | 38 | ||
12 | Kara Bük - | 8 | ||
13 | Kara Göl-i Diğer 0 | 0 | 58 | |
14 | Koz Kendi | 0 | 0 | - |
15 | Salbur | 0 | 0 | |
16 | Söğüdlüce | 0 | 0 | |
17 | Şeker 0 | 0 | - | |
18 | Yağciyan 0 | 0 | ||
19 | Yalankoz 0 | 0 | 86 | |
TOPLAM 82 | 6 | 398 |
Aladinek Nahiyesi'ne bağlı köylerden 3'ünün (Aladinek, Kara Göl-i Diğer ve Yalankoz) değişmeden 1563'te de olduğu, 4 köyün ise (Ardıl, Bil Fahreddin, Koz Kendi ve Yağciyan) kayıtlarda olmadığı görülür. Bu köylerin akıbeti ile ilgili her hangi bir kayıt olmamakla birlikte isimlerinin değiştirildiği, başka bir köyle birleştirildiği veya ortadan kalktıkları akla gelmektedir. Diğer taraftan 1563 yılında nahiyede yeni 5 köyün kurulduğu ve bunlardan 4'ünün 1526'da mezraa oldukları anlaşılmaktadır.
Aladinek Nahiyesi'ne bağlı köylerin her iki tarihte de (1526'da 10, 1563'te 7 köy) büyük bir kısmı cemaatlerin tasarrufunda bulunmaktadır.
Tablo XX: Aladinek Nahiyesi'ne Bağlı Köyleri Tasarruf Eden Cemaatler
1526 | 1563 | ||||
Köy | Cemaat | T.T. | Köy | Cemaat | T.T. |
Aladinek | Pehlivanlu/ Cerid | KZ | Bel Pınar | Hamidlü | Z |
Ardıl | Yörük | Z | Çakırca | Pehlivanlu | Z |
Ağıl | |||||
Bil | Tekelü | KZ | Dağdancık | Zekeriyalu | z |
Fahreddin | |||||
Çepni | Taşlar/Cerid | KZ | Harmancık | Hamidlü | KZ |
Derbisan | Yörük | KZ | Kara Bük | Eymir Ballu | Z |
Koz Kendi | Pehlivanlu/ | Z | Kara Göl-i Diğer | Hamidlü | KZ |
Cerid | |||||
Salbur | Cerid | KZ | Yalankoz | Zekeriyalu | z |
Söğüdlüce | Tacirlü | KZ | |||
Yağciyan | Tekelü | Z | |||
Yalankoz | Zekeriyalu/ | z | |||
Cerid |
Tabloda görüldüğü gibi cemaatler tasarruf ettikleri köyleri genellikle ziraat ve kışlak-ziraat sahası olarak kullanmaktadırlar. 1526 yılında cemaatlerin tasarrufunda olan köylerden sadece Ardıl ve Derbisan'da nüfus kaydı bulunup, diğer köylerde ise nüfus kaydı bulunmamaktadır. Bu durum cemaatlerin bazılarının yerleşik hayata geçtiğini, bazılarının ise henüz konar-göçer hayatlarına devam eetiklerini göstermektedir. 1563'te ise köylerdeki cemaatlerin hemen hemen hepsinin yerleşik hayata geçtiği görülmektedir. Sadece Çakırca Ağıl Köyünde nüfus kaydı yoktur. Burası da Pehlivanlu cemaatı tarafından ziraat sahası olarak kullanılmaktadır.
Nahiyenin vergi nüfusu 1526'da 82 hane ve 6 mücerred'den oluşmaktadır. Bu rakama Nehr-i Ardıl'da bulunan 10 nefer kürekci dahil değildir. 1563'te ise Aladinek Nahiyesi'ne bağlı köy sayısının artmasına paralel olarak vergi nüfusu da artar. Bu tarihte nahiyenin vergi nüfusu 398 neferdir. Bu rakama 16 neferden oluşan muaf zümre dahil değildir. Bu verilere göre nahiyenin tahmini toplam nüfusu 1526 yılında 451 kişi iken, 1563'te ise 1449 kişiye ulaşır. Nahiye içerisindeki nüfusun 1526 yılında 11 hanesini gayri müslimler oluşturmakta iken, 1563'te gayri müslim unsur bulunmamaktadır. Bunun sebebi ise gayri müslimlerin yaşadığı Ardıl köyünün 1526'da nahiyeden ayrılmasıdır.
Kaynakça
Kitap: XVI. Asırda Maraş Kazası
Yazar: İbrahim Solak