Dengizik Zamanı
Karadeniz'in kuzeyine doğru geri çekilen Dengizik ve İrnek idaresindeki Hunlar, Doğu Gotları'nın topraklarına girerek işgal ettiler. Valamer idaresindeki Doğu Gotları bu rahatsızlık veren durumu, Doğu Roma imparatoru Marcianus'a şikayet ederek bildirdiler. Ayrıca kendileri için de yeni bir vatan talebinde bulundular. Gotların bu isteği imparatorun planlarına uymaktaydı. Zira imparator, Galya'da Vizigotlar tarafından imparatorluğa yükseltilmiş bulunan Avitus'u tanımamaktaydı. Marcianus, şimdi bu fırsatı değerlendirerek, Pannonia'yı terk eden Hunların boşalttığı bu bölgede Roma idaresini tekrar tesis etmek istemekteydi (sonbahar 455). Marcianus, Sava suyu boyunca uzanan ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun en zayıf bölgesini oluşturan Pannonia'yı güvenilir addettiği müttefiklerine bırakmayı düşünmekteydi. Zira Ardarik idaresinde kuvvetlenen Gepidler, Edika ve Skirler; güneyde Tuna ile Tisa nehirleri arasındaki bölgeyi ele geçirmiş bulunuyorlar ve Doğu Germenlere düşmanca karşı çıkmaktaydılar. Böylece 456 senesi yaz-sonbaharı arasında Pannonia'nn Ostrogotlar tarafından istila edilişi meydana geldi. Bunlar Latince Aqua Nigra diye adlandırılan küçük nehircik ile, Gotca Scarniunga arasındaki bölgeye yerleştiler.
Dengizik ve İrnek, kaçkınların geri çekilmelerini o kadar kolay sağlayamadılar. 456/457 kışında bunlar Gotların izini takip ettiler. Oyleki sanki bunlar "kaçan köleleri" aramaktaydılar. Valamer'in Attila'nın çocuklarına saldırısı, şüphesiz değişen şartların açığa çıkarttığı bir durumu aksettirmekteydi. Attila'nın çocukları Kral Valamer'in saldırısına karşı koymaya çalıştı. Neticede bunlar kendi dillerinde Hunlular diye isimlendirdikleri Dinyeper'e veya Tuna havzasındaki bölgeye kadar çekildiler, ikinci Hun saldırısına Ostrogotlar yol açtı. Ostrogot kralı, Hunlarla akrabalığı olan fakat küçük bir kavim olan Sadagarilere bir hücum planladı. Bunlar nasıl olduysa hala Pannonia'da oturmaktaydılar. Ancak tam olarak nerede oturmakta olduklarını maalesef bilememekteyiz. Bu haber üzerine Dengizik kuvvetlerini harekete geçirerek kendisine sadık kalmış olan beyleri topladı (Ulzindur, Burtugur, Bittugur, Angiskir, Bardor veya Bardar). Sadagarlar'ın yardımına koştu. Harekete geçen Gotların Sadagarilere hücum etmelerine engel olabilmek için Dengizik, Kral Valamer'in bulunduğu yere saldırdı. Burası hala ayakta duran, surlarla takviyeli antik bir kent olan Bassiana idi. Got kuvvetleri bu seferde Hunları bozguna uğrattı.
Bu zaferi bir Got kroniği şu şekilde tasvir etmektedir:
"O günden beri Hunlar Gotların silahlarından korkmaktadırlar"(459).
460 senesinin ilk yarısından itibaren Dengizik ve İrnek durumlarını düzeltmeye gayret ettiler. Pontus steplerinde, Tuna'nın aşağısındaki kuzey bölgelerinde tutunmaya çalıştılar. 466 senesinde İmparator I. Leo'ya bir de elçi yolladılar. Kendisi ile geçmişin hatalarını telafi edecek bir dostluk içinde olmayı arzuladıklarını ifade ettiler ve bir barış antlaşması yapılmasını arzuladılar. Tuna'nın belirli bir yerinde Romalıların ve Hunların serbestçe ticaret yapabilecekleri bir mahallin belirlenmesini rica ettiler. Ancak Hun sefareti başarılı olamadı. İmparator Leo, Romalılar ve Hunlar arasında gelişecek böyle bir ticarete izin vermedi. Zira bunlar vaktiyle devlete büyük zararlar vermiş bir karim idi.
Kaynakça
Kitap: AVRUPA HUN İMPARATORLUĞU
Yazar: ALÎ AHMETBEYOĞLU